Phản biện xã hội (PBXH) là biện pháp thực hành dân chủ, tranh thủ trí tuệ xã hội, sự tham gia đóng góp ý kiến của cá nhân, tổ chức nhằm góp phần hoàn thiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tạo sự đồng thuận trong các tầng lớp nhân dân, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả thiết thực của các chủ trương, chính sách, phục vụ đắc lực mục tiêu xây dựng và phát triển đất nước, có thể nói PBXH là biện pháp quan trọng nhằm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay.

Tuy nhiên, trong thời gian qua, bên cạnh sự đóng góp những ý kiến PBXH tích cực của các tầng lớp nhân dân, cũng xuất hiện có một số tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài lợi dụng PBXH để thực hiện âm mưu chống phá Đảng, Nhà nước, kích động chống phá chế độ XHCN ở nước ta, tập trung vào một số phương thức, thủ đoạn và biểu hiện cụ thể sau:

Thứ nhất, họ lợi dụng quyền tự do ngôn luận, lợi dụng PBXH để đưa ra những quan điểm, lập luận, những tư tưởng sai trái, kích động, vu khống, xuyên tạc chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; cố tình xuyên tạc tính khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và vai trò lãnh đạo đất nước của Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng thời thông qua đó tập hợp lực lượng chống đối, tạo sự đối kháng trong xã hội…

Thứ hai, với những thủ đoạn như viết “thư ngỏ”, “kiến nghị” gửi các cấp, các ngành, gửi các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các đối tượng đăng tải trên mạng xã hội, blog, website cá nhân, sau đó trả lời phỏng vấn của các đài, báo nước ngoài với nội dung xuyên tạc chủ trương, đường lối lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, thổi phồng, xuyên tạc những tồn tại, hạn chế của đời sống xã hội. 

Cùng với đó, tuy nêu những nội dung mang tính phản biện nhưng lại thể hiện bằng ngôn ngữ công kích, bóp méo sự thật, tuyệt đối hóa tự do, dân chủ, lu loa rằng “thiếu không gian tự do”, sau đó quy chụp rằng, nguyên nhân thiếu tự do và trì trệ về kinh tế, chính trị là “do độc Đảng”.

Thứ ba, một số trường hợp sau khi rời các vị trí, chức vụ trong Đảng, Nhà nước vì tư lợi hẹp hòi, vì động cơ xấu, đã lợi dụng danh nghĩa PBXH để đưa ra những quan điểm lệch lạc, lấy cớ góp ý với Đảng, Nhà nước mà mục đích chính là nhằm làm mất niềm tin trong nhân dân, chia rẽ mối đoàn kết trong nội bộ, kích động tư tưởng chống đối trong xã hội, làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự...

Thực tế cho thấy, về mặt nhận thức, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng, lắng nghe và tiếp thu những ý kiến PBXH của các tầng lớp nhân dân. Điều đó được thể hiện rõ trong quá trình xây dựng Hiến pháp, pháp luật, các cơ chế, chính sách về các vấn đề kinh tế-xã hội của đất nước.

gay từ Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng chỉ rõ: “Mọi đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước đều vì lợi ích của nhân dân, có sự tham gia ý kiến của nhân dân”; “Phát huy vai trò và tạo điều kiện thuận lợi để Mặt trận và các đoàn thể nhân dân tham gia xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, thực hiện vai trò giám sát và phản biện xã hội”... Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng cũng khẳng định: “Thực hành và phát huy rộng rãi dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ và vai trò tự quản của nhân dân”... Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 18-CT/TW, ngày 26-10-2022 về “Phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội”.

Đảng và Nhà nước ta luôn khuyến khích các diễn đàn PBXH với ý thức trách nhiệm và tinh thần xây dựng, các ý kiến đóng góp có tính khoa học, thực tiễn, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, giải pháp để ngày càng hoàn thiện các chủ trương, chính sách, phục vụ thiết thực cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Tuy nhiên, mang danh PBXH để hành động chống phá, đi ngược lại lợi ích của đất nước, của nhân dân là không thể chấp nhận. Mỗi người dân cũng cần tỉnh táo, thận trọng, trang bị cho mình kiến thức, kỹ năng cần thiết để nhận diện chính xác âm mưu, thủ đoạn lợi dụng PBXH để gây nhiễu thông tin, chống phá đất nước của các thế lực thù địch, phản động. Những người lợi dụng danh nghĩa PBXH để xâm phạm lợi ích của Đảng, Nhà nước, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức thì sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật./.